Steenbergen

Steenbergen is een oude buurtschap met een eigen markegebied. Andere marken in de buurt waren Kerkenbosch, ten Arlo en Wemmenhove.  Al deze marken samen hoorden tot het kerkelijk “kerspel” Zuidwolde. Later zijn al die buurtschappen in de gemeente Zuidwolde opgegaan. Steenbergen was in de 18e eeuw een buurtschap met ongeveer 10 boerderijen. Dat lijkt weinig, maar in één zo’n boerderij woonden grote boerengezinnen en ook inwonende arbeiders en meiden. Dagloners woonden in de buurt in kleine huisjes en soms ook in plaggenhutten in het veld. De gronden van de marke Steenbergen strekten zich uit in het zuiden tot waar nu de Raadhuisstraat in Zuidwolde is. In het oosten was het Steenberger Oosterveld dat tot aan Alteveer liep. In het westen het Steenberger Westerveld dat ging tot de zeer natte gebieden van Moddergat waar nu de A28 loopt. Er zijn onvoorstelbaar veel kubieke meters zand gestort  bij de aanleg van de A28 om deze natte veengebieden te dichten. In het noorden liepen de gronden van Steenbergen tot de Steenberger weide, wat nu een wijk van Hoogeveen is. Het geeft de indruk van een groot en rijk gebied. Maar Drenthe is door de eeuwen heen arm en weinig vruchtbaar geweest waar je hard moest werken om te overleven. Het was heide en veen dat ontgonnen moest worden.  Op de zandrug van de Steenberger es werd wat landbouw bedreven, in de weilanden rondom werden de koeien geweid en de natte delen aan de randen werden gebruikt als hooiland, waar je meestal maar een keer per jaar wat hooi van af kon halen. De schapen die op de heide liepen, werden vooral voor de mest gebruikt. Iedere avond ging de kudde naar de potstal. Drentse heideschapen hebben weinig bruikbare wol en vlees zit er ook bijna niet aan. Wel zijn ze taai en kunnen ze leven van een heel schrale begroeiing. 

De oudste boerderij op Steenbergen is uit 1852 en dat is die van nummer 5/7 waar nu de familie Lubbert Linde en de familie Jaap Krikken wonen. Ieder jaar organiseren zij grote menwedstrijden voor aangespannen paarden op hun terrein. Ter wille van die wedstrijden is de oude brandput in ere hersteld. De plas tussen de eiken heeft van oorsprong een keileembodem en daar liep al het water van de boerderij naar toe. Bij brand was op heel Steenbergen geen water, dus moest men met emmertjes vanuit zo’n brandput proberen te redden wat er te redden viel. De andere boerderijen van Steenbergen zijn van zo’n honderd jaar later. Opmerkelijk is dat oorspronkelijk de weg langs de oude boerderijen op Steenbergen liep. Dat was het Kerkenpad. Daar mocht het vee niet over, dat werd over de koeiendrift geleid. Toen halverwege de 19e eeuw de wegen werden aangelegd, vonden de boeren van Steenbergen het maar niets om “al dat verkeer” over hun erf te krijgen. De weg is toen over de oude koeiendrift aangelegd en dat is nu de Hoogeveenseweg. De jonge boeren wilden uiteindelijk toch liever juist wel langs de weg wonen, waardoor de latere boerderijen allemaal langs de Hoogeveenseweg zijn gebouwd en de boerderijen op Steenbergen in onbruik zijn geraakt en verdwenen. De gemeenschap was zelfvoorzienend. Aanvankelijk bakte ook ieder zijn eigen brood. Pas veel later kwamen de aparte bakkerijen. Bij Steenbergen was de dichtstbijzijnde bakkerij in het 1e huis aan de Hoofdstraat, waar nu de familie Huls woont.  Ook in café de Falieberg was vroeger een bakkerij. Veel ouder is de smederij die in het huis op Steenbergen was, waar nu de familie Postma woont. De hele inventaris van de oude smederij van Steenbergen is nu in het monumentendorp Orvelte te zien. Steenbergen heeft een oude en boeiende geschiedenis. Nog steeds proef je, wanneer je er bent, de historie en zie je het landschap met oude boerderijen en oude eiken en meidoornhagen zoals het al eeuwen is. 

Het oeroude landschap van Steenbergen

De boerderij van Lubbert Linde is de oudste van de boerderijen die nog op Steenbergen staan

Koeien in het land achter het huis van fam. Gabriëls